تجزیه کمی و کیفی ترکیب های فرار و بررسی مقایسه ای اثرهای ضد اکسیدانی، ضد میکروبی و سمیت سلولی عصاره متانولی اندام های مختلف گیاه eremurus persicus (jaub. & spach) boiss. از منطقه میمه

در این پژوهش به شناسایی ساختار ترکیب های فرار و بررسی فعالیت های بیولوژیکی گیاهی متعلق به خانواده لاله به نام eremurus persicus (jaub. & spach) boiss. (سریش ایرانی) جمع آوری شده از منطقه میمه پرداخته شد. گل، برگ و میوه گیاه بوسیله روش تقطیر و استخراج به طور هم زمان با حلال پنتان مورد عمل اسانس گیری قرار گرفته و اجزای تشکیل دهنده ترکیب های فرار نمونه های مورد مطالعه توسط gc-fid و gc-msمورد مطالعه قرار گرفتند. در مرحله بعدی، استخراج عصاره از اندام های گیاه به روش سوکسله انجام شد و قابلیت آنتی اکسیدانی نمونه ها با استفاده از دو روش مهار رادیکال آزاد پایدار 2و2- دی فنیل1- پیکریل هیدرازیل dpph)) و سنجش بتاکاروتن- لینولئیک اسید ارزیابی شد. ظرفیت تام فنلی عصاره های متانولی گیاه با معرف فولین سیوکالتیو اندازه گیری شد. اثرات ضدمیکروبی عصاره های گیاهی بوسیله دو روش دیسک دیفیوژن و تعیین حداقل غلظت مهارکنندگی رشد (mic) مورد ارزیابی قرار گرفت. همچنین عصاره های متانولی گیاه با سنجش مرگ و میر میگوی آب شور دریا برای ارزیابی اثر ضد سرطانی غربال شدند. نتایج نشان داد ترکیب های n-نونانال (01/9% درگل)، پاراوینیل-گوائیاکول (94/6% در گل)، هگزادکانوئیک اسید (4/11% درگل ،95/7% در برگ و 07/13% در میوه)، سودوفیتول (7/22% درمیوه)، ترانس-وربنول ( 85/9% در میوه)، کایورن ( 45/8% در برگ)، e- بتا-یونون (04/7% در برگ)، آپیول (31/5% در گل)، هپتادکان (31/5% در گل) و 2e،4e- دودکادی انول(86/5% در برگ) بالاترین درصد ترکیب های فرار موجود در گیاه را به خود اختصاص داده اند. در سنجش به روش dpph عصاره متانولی گل بالاترین و عصاره متانولی ساقه کمترین میزان ic50 را به خود اختصاص داد. در روش سنجش بتاکاروتن-لینولئیک اسید عصاره متانولی گل بالاترین و عصاره متانولی ساقه پایین ترین درصد مهار را نشان دادند. از میان اندام های گیاه، گل، برگ و میوه گیاه نسبت به بعضی از میکروارگانیسم ها عملکرد ضعیفی را نشان دادند. در سنجش فعالیت ضدسرطانی از میان اندام-های مختلف، میوه دارای بالاترین اثر ضدسرطانی بود. کلمات کلیدی: سریش ایرانی، تجزیه و شناسایی با gc-ms، فعالیت آنتی اکسیدانی، فعالیت ضد میکروبی، آزمایش کشندگی میگوی آب شور.